Şehirlerde gerçekleştirilen projelerin, proje gerçekleşmeden önce çevre üzerindeki olumlu ya da olumsuz etkilerinin belirlendiği bir süreci kapsamakta olan Çed Raporu oldukça büyük bir önem arz etmektedir. Bu rapor sayesinde olumsuz yöndeki etkilerin çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için önlemler alınabilmektedir. Böylece seçilen yerler, değerlendirilerek projelerin uygulanma süreci izlenebilir ve çalışmalar kontrol altında sürdürülebilmektedir. Doğaya verilebilecek olan hasarı minimuma indirmek, çevrede bulunan canlılara verilebilecek zararı önlemek ve projelerdeki hataları ortadan kaldırmak amacıyla proje sahipleri bu raporu mutlaka edinmelilerdir. “ÇED Gereklidir” kararı verilen projeler, Raporlarını, Bakanlıkça onay verilmiş kuruluşlara hazırlatmak ve ilgili makamlara sunulmasını sağlamak ayrıca proje kapsamındakilere de uymakla yükümlüdürler.
ÇED Raporu nasıl hazırlanır?
İlk öncelikle saha sahibi ÇED yeterlik almış firmalardan biri ile anlaşma yaparak ÇED yeterlilik firmasına vekaletname vermesi gerekmektedir. Vekaletnameyi alan ÇED yeterlilik firması Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ’ne saha gezisi dilekçesi yazarak ilk saha gezisi ile süreci başlatmış olur.
Sahadaki alınan doneler ve firma yetkilisinden alınan bilgi ve belgeler ile beraber ÇED Raporu başvuru dosyası oluşturularak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına sunulur. (Bakanlık tarafından hazırlanacak format ÇED Yönetmeliğinin içerisinde bulunmaktadır.)
ÇED Raporu Başvuru Formu ;
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ÇED Raporu başvuru dosyasına uzman atayarak format kontrolü yapar. Formatta eksiklik olmaması durumunda format onaylanır ve halkın katılımı toplantısı için kurum ve kuruluşlara başta Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü olmak üzere dağıtım yazısı yazılır. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ile beraber sahaya en yakın yerleşim yerinde uygun toplantı yeri ayarlanır. Halkın katılım toplantısı dağıtım yapılan resmi kurumlar ile beraber yapılır. Toplantı bitiminde toplantıda anlatılan projeye göre resmi kurum ve kuruluşlar formatta yer almasını istedikleri başlıkları oluşturarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına resmi yazı ile bildirir. Halkın katılım toplantısı öncesi veya sonrasında sahayı gezmek isteyen resmi kuruluşlar saha gezisi yapar. Bu resmi yazılar ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığının belirlediği doneler ile projeye özgü bir format hazırlanır. Bu formata göre ÇED yeterlilik firması gerekli bilgi, belge, ölçüm, model ve hesaplama çalışması yaparak ÇED Raporu ‘nu oluşturur ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığına sunar.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından incelenir. Resmi kurum ve kuruluşlara İDK (inceleme değerlendirme kurulu) için resmi yazı ile bilgilendirme yapılır. İDK toplantı tarihinde dağıtım yazısındaki resmi kurum ve kuruluşlara ÇED yeterlilik firması tarafından proje ayrıntılı olarak anlatılır. Kurum ve kuruluşların onay vermesi durumunda Nihai ÇED Raporu hazırlanarak Çevre ve Şehircilik Bakanlık ‘a sunulur. Nihai çed raporu Çevre ve Şehircilik Bakanlık tarafından onaylanır ve ÇED Olumlu kararı verilir.
Resmi kurum ve kuruluşlardan herhangi bir tanesi projeye olumsuz görüş vermesi durumunda ÇED olumsuz kararı verilip proje sonlandırılır.